Análisis de los cambios geomorfológicos de las playas en el tramo Valencia-Cullera (Este de España) a partir de líneas de costa derivadas de satélite

Autores/as

  • Josep E. Pardo-Pascual Geo-Environmental Cartography and Remote Sensing Group, Department of Cartographic Engineering, Geodesy and Photogrammetry, Universitat Politècnica de València http://orcid.org/0000-0003-0471-9795
  • Jesús M. Palomar-Vázquez Geo-Environmental Cartography and Remote Sensing Group, Department of Cartographic Engineering, Geodesy and Photogrammetry, Universitat Politècnica de València http://orcid.org/0000-0001-5438-8950
  • Carlos Cabezas-Rabadán Geo-Environmental Cartography and Remote Sensing Group, Department of Cartographic Engineering, Geodesy and Photogrammetry, Universitat Politècnica de València http://orcid.org/0000-0002-0596-4920

DOI:

https://doi.org/10.18172/cig.5215

Palabras clave:

Dinámica de la línea de costa, Monitorización de la variabilidad de las playas, Gestión costera, Tormentas costeras, Mediterráneo occidental

Resumen

Las playas, espacios de suma importancia para las sociedades costeras, actualmente están amenazadas por la erosión costera. Su preservación requiere una cuantificación precisa de sus cambios para comprender su comportamiento y proponer soluciones eficientes. Los satélites Landsat 8 y Sentinel 2, de resolución media, ofrecen imágenes gratuitas con un gran potencial para la monitorización de costas. De ellos, es posible extraer automáticamente la posición de la línea de costa como indicador cuantitativo de la morfología de la playa en grandes territorios y con alta frecuencia temporal.

Los cambios en las playas tienen lugar a diferentes escalas espaciales y temporales, respondiendo normalmente a tormentas costeras e intervenciones humanas en la costa. La recopilación de grandes paquetes de líneas de costa obtenidas a partir de imágenes de satélite (SDS) del sector costero València-Cullera (Mediterráneo occidental) (período 2013-2020) permite caracterizar el estado de sus playas y sus cambios en el espacio y el tiempo.

Los resultados revelan una tendencia erosiva generalizada, probablemente causada por la escasez de sedimentos en el sistema costero. Por lo tanto, la mayoría de las playas no son capaces de restaurar las condiciones anteriores al retroceso causado por las tormentas. La información aportada por las SDS también muestra la ineficacia de las acciones de realimentación de arena, al menos en la forma en que se han llevado a cabo, y la urgente necesidad de una estrategia para abordar el problema de la erosión.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Citas

Albarracín, S., Alcántara-Carrió, J., Barranco, A., Sánchez García, M.J., Fontán Bouzas, Á., Rey Salgado, J., 2013. Seismic evidence for the preservation of several stacked Pleistocene coastal barrier/lagoon systems on the Gulf of Valencia continental shelf (western Mediterranean). Geo-Marine Letters 33 (2-3), 217-223. https://doi.org/10.1007/s00367-012-0315-x

Alcántara-Carrió, J., Albarracín, S., Montes, I.M., Flor Blanco, G., Fontán Bouzas, A., Rey Salgado, J., 2013. An indurated Pleistocene coastal barrier on the inner shelf of the Gulf of Valencia (western Mediterranean): Evidence for a prolonged relative sea-level stillstand. Geo-Marine Letters 33 (2-3), 209-216. https://doi.org/10.1007/s00367-012-0316-9

Alemany, J., 1984. Estat d’utilització de les platges del litoral català. Departament de Política Territorial i Obres Públiques. Generalitat de Catalunya, Barcelona.

Almonacid-Caballer, J. 2014. Obtención de líneas de costa con precisión sub-píxel a partir de imágenes Landsat TM, ETM y OLI. [Tesis doctoral]. Universitat Politècnica de València, Valencia, 351 pag. https://doi.org/10.4995/Thesis/10251/48462

Benavent, J.M., Collado, F., Martí, R.M., Quintana, A., Sánchez, A., Vizcaíno, A., 2004. La restauración de las dunas litorales de la Devesa de l’Albufera de Valencia. Ajuntament de ValènciaValencia, 65 pag.

Bishop-Taylor, R., Sagar, S., Lymburner, L., Alam, I., Sixsmith, J., 2019. Sub-pixel waterline extraction: Characterising accuracy and sensitivity to indices and spectra. Remote Sensing 11 (24), 1-23. https://doi.org/10.3390/rs11242984

Cabezas-Rabadán, C., Pardo-Pascual, J.E., Palomar-Vázquez, J., Fernández-Sarría, A., 2019a. Characterizing beach changes using high-frequency Sentinel-2 derived shorelines on the Valencian coast (Spanish Mediterranean). Science of the Total Environment 691, 216-231. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2019.07.084

Cabezas-Rabadán, C., Pardo-Pascual, J.E., Almonacid-Caballer, J., Rodilla, M., 2019b. Detecting problematic beach widths for the recreational function along the Gulf of Valencia (Spain) from Landsat 8 subpixel shorelines. Applied Geography 110, 102047. https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2019.102047

Cabezas-Rabadán, C., Rodilla, M., Pardo-Pascual, J., Herrera-Racionero, P., 2019c. Assessing users’ expectations and perceptions on different beach types and the need for diverse management frameworks along the Western Mediterranean. Land Use Policy 81, 219-231. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2018.10.027

Cabezas-Rabadán, C., Pardo-Pascual, J. E., Almonacid-Caballer, A., Palomar-Vázquez, J., Fernández-Sarría, A., 2019d. Monitorizando la respuesta de playas mediterráneas a temporales y actuaciones antrópicas mediante imágenes Landsat. Geofocus: Revista Internacional de Ciencia y Tecnología de la Información Geográfica 23, 119-139.

Cabezas-Rabadán, C., Pardo-Pascual, J.E., Palomar-Vázquez, J., 2021. Characterizing the Relationship between the Sediment Grain Size and the Shoreline Variability Defined from Sentinel-2 Derived Shorelines. Remote Sensing 13 (14), 2829. https://doi.org/10.3390/rs13142829

Cobo, R., 2008. Los sedimentos de los embalses españoles. Ingeniería del agua 15 (4), 231-241.

European Comission, 2009. The Economics of Climate Change Adaptation in EU Coastal Areas. Country overview and assessment. Policy Research Corporation, Spain. Belgium, Brussels, 15 pag.

Lozoya, J.P., Sardá, R., Jiménez, J.A., 2011. A methodological framework for multihazard risk assessment in beaches. Environmental Science & Policy 14 (6), 685-696. https://doi.org/10.1016/j.envsci.2011.05.002

MITECO, 2018. Proyecto Extracción de arena en aguas profundas de Valencia para alimentación de playas (Valencia). DGSCM, 203 pag. Available at: https://www.miteco.gob.es/es/costas/participacion-publica/parte1_tcm30-498101.pdf

Pardo-Pascual, J.E., 1991. La erosión antrópica en el litoral valenciano. Generalitat Valenciana. Conselleria d’Obres Públiques, Urbanisme i Transports, 240 pag.

Pardo-Pascual, J.E., Almonacid-Caballer, J., Ruiz, L.A., Palomar-Vázquez, J., 2012. Automatic extraction of shorelines from Landsat TM and ETM+ multi-temporal images with subpixel precision. Remote Sensing of Environment. 123, 1-11. https://doi.org/10.1016/j.rse.2012.02.024

Pardo-Pascual, J., Sánchez-García, E., Almonacid-Caballer, J., Palomar-Vázquez, J., Priego de los Santos, E., Fernández-Sarría, A., Balaguer-Beser, Á., 2018. Assessing the Accuracy of Automatically Extracted Shorelines on Microtidal Beaches from Landsat 7, Landsat 8 and Sentinel-2 Imagery. Remote Sensing 10, 326. https://doi.org/10.3390/rs10020326

Pardo-Pascual, J.E., Sanjaume, E., 2019. Beaches in Valencian Coast. In: J. Morales (Eds), The Spanish Coastal Systems. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-93169-2_10

Prodger, S., Russell, P., Davidson, M., Miles, J., Scott, T., 2016. Understanding and predicting the temporal variability of sediment grain size characteristics on high-energy beaches. Marine Geology 376, 109-117. https://doi.org/10.1016/j.margeo.2016.04.003

Rey, J., Diaz del Rio, V., 1983. Aspectos geológicos sobre la estructura poco profunda de la plataforma del Levante Español. In: J. Castellví (Ed). Estudio oceanográfico de la plataforma continental, Cádiz, pp. 53-74.

Rosselló, V.M., 1979. Una duna fósil Pleistocena en la restinga de la Albufera de Valencia. Cuadernos de Geografía 25, 111-126.

Rosselló, V.M., 1995. L’Albufera de València. Publicacions de l’Abadia de Montserrat, Barcelona, 192 pag.

Sánchez-García, E., Balaguer-Beser, A., Almonacid-Caballer, J., Pardo-Pascual, J.E., 2019. A new adaptive image interpolation method to define the shoreline at sub-pixel level. Remote Sensing 11 (16), 1880. https://doi.org/10.3390/rs11161880

Sánchez-García, E., Palomar-Vázquez, J., Pardo-Pascual, J., Almonacid-Caballer, J., Cabezas-Rabadán, C., Gómez-Pujol, L., 2020. An efficient protocol for accurate and massive shoreline definition from mid-resolution satellite imagery. Coastal Engineering 160, 103732. https://doi.org/10.1016/j.coastaleng.2020.103732

Sanchis, C., 1998. De la gola a les goles: canvi ambiental secular a l’Albufera de València. Fundació Bancaixa, Valencia, 142 pag.

Sanchis-Ibor, C., Segura-Beltran, F., Almonacid-Caballer, J., 2017. Channel forms recovery in an ephemeral river after gravel mining (Palancia River, Eastern Spain). Catena 158, 357-370. https://doi.org/10.1016/j.catena.2017.07.012

Sanjaume, E.S., 1985. Las costas valencianas: sedimentología y morfología. Sección de Geografía. Universidad de Valencia, Valencia, 505 pag.

Sanjaume, E., Carmona, P., 1995. L’Albufera de Valencia: rasgos geomorfológicos y evolución cuaternaria. In: El Cuaternario del País Valenciano. Universitat de Valencia, València, pp. 155-162.

Sanjaume, E., Pardo-Pascual, J.E., 2005. Erosion by human impact on the Valencian coastline (E of Spain). Journal of Coastal Research 49, 76-82. http://www.jstor.org/stable/25737408

Sanjaume, E., Pardo-Pascual, J.E., 2011a. Degradación de sistemas dunares. In: Las dunas en España. Sociedad Española de Geomorfología, pp. 609-639.

Sanjaume, E., Pardo-Pascual, J. E., 2011b. Las dunas de la Devesa del Saler. In: Las dunas en España. Sociedad Española de Geomorfología, pp. 263-283.

Sanjaume, E., Pardo-Pascual, J. E., 2019. Littoral Dunes on Valencia Coast. In: J. Morales (Ed). The Spanish Coastal Systems. Springer, Cham, pp. 631-659. https://doi.org/10.1007/978-3-319-93169-2_27

Sanjaume, E., Pardo-Pascual, J.E., Segura-Beltran, F., 2019. Mediterranean Coastal Lagoons. In: J. Morales (Ed). The Spanish Coastal Systems. Springer, Cham, pp. 237-267. https://doi.org/10.1007/978-3-319-93169-2_11

Segura-Beltrán, F., Sanchis-Ibor, C., 2013. Assessment of channel changes in a Mediterranean ephemeral stream since the early twentieth century. The Rambla de Cervera, eastern Spain. Geomorphology 201, 199-214. https://doi.org/10.1016/j.geomorph.2013.06.021

Sénéchal, N., Coco, G., Castelle, B., Marieu, V., 2015. Storm impact on the seasonal shoreline dynamics of a meso- to macrotidal open sandy beach (Biscarrosse, France). Geomorphology 228, 448-461. https://doi.org/10.1016/j.geomorph.2014.09.025

Sutherland, J., Gouldby, B., 2003. Vulnerability of coastal defences to climate change. In: Proceedings of the Institution of Civil Engineers-Water and Maritime Engineering. Thomas Telford, pp. 137-145. https://doi.org/10.1680/wama.156.2.137.38008

Valdemoro, H. I., Jiménez, J. A., 2006. The influence of shoreline dynamics on the use and exploitation of Mediterranean tourist beaches. Coastal Management 34(4), 405-423. https://doi.org/10.1080/08920750600860324.

Vilar, J., 1934. Proyecto de defensa de la playa desde la desembocadura del río Turia al Perellonet. Unpublished document, Archive of Port of Valencia.

Vos, K., Splinter, K. D., Harley, M. D., Simmons, J. A., Turner, I. L., 2019. CoastSat: A Google Earth Engine-enabled Python toolkit to extract shorelines from publicly available satellite imagery. Environmental Modelling and Software 122, 104528. https://doi.org/10.1016/j.envsoft.2019.104528

Yepes, V., 2002. Ordenación y gestión del territorio turístico. Las playas. In: D. V. Blanquer Criado (Ed). Ordenación y gestión del territorio turístico. Tirant lo Blanch,Valencia, pp. 549-579.

Yordi, L., 1943. Proyecto de defensa de la costa sur. Informe mecanografiado. Unpublished document, Archive of Port of Valencia.

Descargas

Publicado

2022-07-14

Cómo citar

1.
Pardo-Pascual JE, Palomar-Vázquez JM, Cabezas-Rabadán C. Análisis de los cambios geomorfológicos de las playas en el tramo Valencia-Cullera (Este de España) a partir de líneas de costa derivadas de satélite. CIG [Internet]. 14 de julio de 2022 [citado 5 de julio de 2025];48(2):309-24. Disponible en: https://publicaciones.unirioja.es/ojs/index.php/cig/article/view/5215

Número

Sección

Artículos